ТОВЧ ТАНИЛЦУУЛГА

Санаачлагч, архитетор Сүрэнгийн БАТБАЯР

Монорэйл буюу хөнгөн гүүрэн замын тээвэр нь Метроноос хэд дахин бага зардлаар бүтэх бөгөөд утаа, түгжрэл, нийтийн тээврийн асуудлыг шийдвэрлэхэд үнэтэй хувь нэмэр оруулж буй зардал багатай, байгаль орчинд ээлтэй баталгаат технологи юм.

Монорэйл нь Улаанбаатар хоттой адил төлөвлөлт муутай, нийтийн тээврийн асуудалтай хотуудад тохиромжтой үйлчилгээ болдог. Метро барихаас 3- 4 дахин бага зардлаар (таамаг 1,5тэрбум$) богино хугацаанд байгуулах боломжтой. Хөрөнгө оруулалтаа 4- 5 жилийн хугацаанд нөхдөг. Өмнө нь байгуулсан зам гүүр, барилга байшинтай уялдуулан хөгжүүлэхэд бүрэн боломжтой. Технологийн хувьд гүүрэн замаар явдаг угсраа тралебус гэж тодорхойлж болно.

Утаа, түгжрэл, нийтийн тээврээс үүдсэн бухимдал, бүтээмж зэрэг олон асуудалд эерэгээр нөлөөлнө.

ЯАГААД МОНОРЭЙЛ ГЭЖ?

• Баталгаатай. Өдөрт хэдэн мянган хүн монорелээр зорчиж байна. Япон улсад хамгийн олон монорел байдгаас 8 нь хотын “бүрэн хэмжээний” тээвэрлэлтийн систем юм. Бусад нь Австралийн Сидней, Малайз, Европ, ОХУ, АНУ, Филипин улсын Кюзон хот, Малайзийн Куала Лумпур хотод байна. Мөн өөр олон монорел төсөл төлөвлөгөөний болон баригдах шатандаа явж байна. Florida, Orlando-д ойр орших Walt Disney ОУ-ын Монорел Систем дэлхийд зорчигсдынхоо тоогоор тэргүүлэгчдийн нэг юм. 14 бээрийн beamway зам дээр өдөрт 100,000 гаруй зорчигч бүртгэгдсэн байх. Mickey Mouse-н тухай ярих ч юм биш! Тэрхүү систем хүмүүсийг зугаацуулахаас гадна 6 зогсоолын хооронд тэднийг тээвэрлэх зориулалттай эд юм.
• Аюулгүй. Хэдийгээр straddle-beam or suspended төрөл ч орчин үеийн монорел технологид осолдож гэмтэх огт гардаггүй.
• Байгальд ээлтэй
• Зардалд хэмнэлттэй
• Салбартаа тэргүүлэгч
• Хүмүүсийн дунд улам түгэж байна

Агуулга

1. Монорел.н ач холбогдол http://monorails.org/tMspages/Why.html 
2. Дэлхийн монорелууд http://monorails.org/tMspages/Where.html 

Жагсаалтанд, хөрөнгө оруулалтын хэмжээ. Түлхүүр мэдээллүүд 

1. Монорел байгуулах боломж, анализ http://www.civ.utoronto.ca/sect/coneng/bo/Constructability%20Analysis%20of%20Monorail%20Project.pdf
2. Өртгийг тооцох аргачлал болон жишээ өртөг http://monorails.org/tMspages/HowMuch.html
3. Аль нэг хотод хэрэгжүүлсэн туршлага, кэйс

УБтай төстэй хот, хүн ам, хот төлөвлөлт муутай эмх замбараагүй, газар нутгийн хэмжээ сунаж тогтсон г.м 2-3 хотын жишиг. 1 оновчтойг сонгоод дэлгэрэнгүй/моделинг, түүх/

1. Хэрэгжилтийн үйл явц /жишээ, нэмэлт санаа/ http://monorails.org/tMspages/ConstGal.html 
2. Монорел.н тооцоолол /дэлгэрэнгүй/ http://www.monorails.org/webpix%202/ryanrkennedy.pdf 

МОНОРЕЛ ДЭЛХИЙД

Ази

Африк

Номхон далайн орнууд

Европ

Япон

Хойд Америк

Өмнөд Америк

МОНОРЕЛ.Н ӨРТӨГ

Монорел барих өртгийг тооцоолоход дараах хүчин зүйлс багтана:

• Системийн нийт урт: Ихэвчлэн систем урт байх тусмаа өртөг багасах боломжтой.
• Байр зүйн зураглал (Топографи): Газар нутгийн тэгш ба доворхог байдал, гатлах олон зам, гол мөрөн байгаа эсэх.
• Байршил: Байгуулалтын тоног төхөөрөмж ... Хүнд механизм болон барьж байгуулалтад бусад саад бэрхшээл байгаа эсэх.
• Ашигт байдал, хэрэгцээ: Ус дамжуулах гол шугам, өндөр хүчдэлийн шугам, цахилгаан утасны шугам зэргийн дахин байршуулалт нь өртөг нэмэгдэхэд гол  нөлөөтэй.
• Газар нутаг: What amount of land needs to be purchased or easements need to be acquired?
• Зорчигчдын эрэлт хэрэгцээ: Ямар хэмжээний, хичнээн тээврийн хэрэгсэл хэрэгцээтэй байна вэ? Хэр их хугацааг зогсоол дээр унаа хүлээхэд зарцуулж байгаа вэ?
• Хурд: Тус системийн шаардагдах хурд? Зогсоол хоорондын зай хангалттай Are there long enough distances between stations so that a higher speed is desired?
• Зогсоолын тоо ш: Зогсоол нэмэх бүрт өртөг төдий чинээ ихэснэ.
• Нэмэлт байгууламж: тунел, гүүр, гарц болон хотжилтын бусад хэрэгслүүд хүчин зүйл болж чадах уу?
• Гео-техникийн нөхцөл: Хөрсний доорхи нөхцөл байдал ямар байгаа вэ? Эдгээр нь  суурь/шав тавих зардалд нөлөөлөх үндсэн хүчин зүйл юм.
• Хүрээлэн буй орчинд нөлөөлөх: Нөхөн сэргээлт, амьд байгалийн хамгаалалт мөн дуу чимээ тусгаарлагч шаардлагатай юу?

Жишээ:

ТӨСЛИЙН САНААЧЛАГЧ

Чонос овогт Сүрэнгийн БАТБАЯР

Хот төлөвлөлтийн мэргэшсэн архитетор, “Монгол монорэйл” төслийн санаачлагч, Хуульчдын хотхон төсөл, Санзай хотхон төсөл, Их майдар төсөл, Ажигана үйлдвэрийн төсөлд тус тус ажиллаж байсан туршлагатай. 2011 онд Тэргүүний барилгачин цол авсан. 2003 онд МУШУТИС- Архитектурын мэргэжлээр бакалавр, 2012 онд МУШУТИС- Иргэний ба үйлдвэрлэлийн барилгын инженерийн бакалавр, 2007 онд МУШУТИС- Архитектурын ухааны магистр, 2003 онд Барилга архитектур корпорацид архитектур, 2006 онд Мөнгөн хөсөг ХХК-ийн архитектур инженер, 2006 оноос Органик архитектур Монголиа ХХК-ийн захирал.

ЯАГААД МОНОРЭЙЛ ГЭЖ?

• Баталгаатай. Өдөрт хэдэн мянган хүн монорелээр зорчиж байна. Япон улсад хамгийн олон монорел байдгаас 8 нь хотын “бүрэн хэмжээний” тээвэрлэлтийн систем юм. Бусад нь Австралийн Сидней, Малайз, Европ, ОХУ, АНУ, Филипин улсын Кюзон хот, Малайзийн Куала Лумпур хотод байна. Мөн өөр олон монорел төсөл төлөвлөгөөний болон баригдах шатандаа явж байна. Florida, Orlando-д ойр орших Walt Disney ОУ-ын Монорел Систем дэлхийд зорчигсдынхоо тоогоор тэргүүлэгчдийн нэг юм. 14 бээрийн beamway зам дээр өдөрт 100,000 гаруй зорчигч бүртгэгдсэн байх. Mickey Mouse-н тухай ярих ч юм биш! Тэрхүү систем хүмүүсийг зугаацуулахаас гадна 6 зогсоолын хооронд тэднийг тээвэрлэх зориулалттай эд юм.
• Аюулгүй. Хэдийгээр straddle-beam or suspended төрөл ч орчин үеийн монорел технологид осолдож гэмтэх огт гардаггүй.
• Байгальд ээлтэй
• Зардалд хэмнэлттэй
• Салбартаа тэргүүлэгч
• Хүмүүсийн дунд улам түгэж байна

МОНОРЭЙЛ ДЭЛХИЙД

Ази

Африк

Номхон далайн орнууд

Европ

Япон

Хойд Америк

Өмнөд Америк