ДЭЛХИЙН ЦЭЦЭРЛЭГТ ХҮРЭЭЛЭН МОНГОЛД | WORLD GARDEN IN MONGOLIA

Даян дэлхийн ногоон хөтөлбөр

АГУУЛГА

1. ТӨСЛИЙН ХУРААНГУЙ
2. ЭРХЭМ ЗОРИЛГО, ЗОРИЛТ
3. ҮНДЭСЛЭЛ
4. ХЭРЭГЦЭЭ ШААРДЛАГА
5. ДЭЛХИЙН ЦЭЦЭРЛЭГТ ХҮРЭЭЛЭН МОНГОЛД ТББ

ТӨСЛИЙН ХУРААНГУЙ

ЭРХЭМ ЗОРИЛГО

Зуун сая эзэнтэй модтой дэлхийн газрын зургийн хэлбэртэй дэлхийн гайхамшиг болсон хамгийн том цэцэрлэгт хүрээлэнг бүтээн босгох ажил Монголоос эхэлж байна. Уг төслөөр, Монгол хүмүүс, дэлхий нийтэд бид нэг дэлхийтэй хүмүүс яс үндэс шашин шүтлэг, хэл ярианы ялгаваргүйгээр хамтдаа дэлхийгээ аврах боломжтой гэдгийг үзүүлэх хувь заяатай гэдгийг ойлгуулахыг хичээж байна.

ЗОРИЛТ

Зорилт 1. Бүтээн байгуулалт. Цэцэрлэгт хүрээлэн, аялал жуулчлал амралт сувиллын байгууламжтай, дэлхийн хосууд гэрлэхээр ирдэг хуримын ордон, монголын бүх хүүхдийг ээлж дараагаар жил болгон үнэгүй амраадаг хүүхдийн амралтын газартай цогцолбор байгуулах ажлыг Баригдах бүх барилгууд хаанаас нь ч харсан жинхэнэ монгол барилгын аргаар баригдсан байхаар төлөвлөж байна.

Зорилт 2. Монгол хүүхдүүд маань үнэгүй амрахын зэрэгцээ өөрийн нэртэй модоо, ээж аавынхаа, овгийнхныхоо модоо усалж тордож санаа тавьдаг эх орноо хайрладаг хамгаалдаг хүмүүс болгохыг бид хүсэж байна. Дэлхийн цэцэрлэгт хүрээлэнгийн монгол улсын нутаг дэвсгэрт зөвхөн таны өөрийн тань мод бас таригдана.

Зорилт 3. Ургийн мод. Хүн бүрийн мод хаа хамаагүй таригдахгүй таны овгийн газар овгийн дэс дарааллын дагуу таригдана. Хүн бүр өвөг дээдэсдээ, өөртөө, үр хойчдоо зориулан мод тарьснаар байгаль дэлхийдээ буян үйлдэхээс гадна үүнээс хойш бүх дэлхийн монголчууд овгийн бүх хүмүүсээ нэг бүрчлэн мэддэг болох ач холбогдолтой.

Ямар ч бэрхшээл тохиолдсон заавал ЗҮРХ хайрханаа ойжуулна.
Хар сүлдээ тахьдаг хайрханаа сайхан ойтой болгож, Монгол бүх ээжүүддээ аавууддаа АМИН МОДНУУД тарьна.
Бид сайхан чадна, болно, бүтнэ.

ҮНДЭСЛЭЛ

Хүн төрөлхтөн бид ганцхан дэлхийдээ хамтдаа амьдарч байна. Хаа нэгтээ байгаль, хүн ард нь шархдахад бусаддаа нөлөөлөх нөлөөлөл нь одоо цаг үед хурдтай болсон. Монголоос боссон шар шороон хуй Ази төдийгүй Америк тивд хүрч байна. Монголын цөлжилт нь зөвхөн Монголын асуудал биш дэлхийн хүн бүрт хамаатай асуудал болж байна. Дэлхийн хүн ард байгаль дэлхийгээ шүтэн хайрлаж, хамтдаа ганцхан дэлхийгээ хамгаалах цаг аль хэдийн болжээ. Интернэтийг ашиглан дэлхийн хүмүүс холбогдох, хамтран боломж улам бүр нээгдлээ. Дэлхийд олон зуун сая хүн байгаль дэлхийгээ хамтдаа хамгаалах ёстойгоо мэдэж байвч хэрхэн яаж гэдгээ мэдэхгүй байна. Эдгээр олон сайн санаат хүмүүст Монгол улсын нийслэл Улаанбаатар хотын Баянзүрх хайрханд дэлхийн 5 тивийн хэлбэртэй Дэлхийн цэцэрлэгт хүрээлэнг хамтдаа байгуулах төслийг санал болгож байна.

Таван тивийн аль нэг улсад байгаа жирийн иргэн хүн хэн байх, ямар хэлээр ярьдаг байх, ямар арьс өнгөтэй, ямар үндэстэн байх нь хамаагүй энэ ууланд дуртай улс тив дээ тусгайлан тэмдэглэгдэж дугаарлагдсан дугаараар модоо, модныхоо нүхийг сонгох боломжыг өгөх гэж байна. Ингэж энгийн аргаар,и нтернэт холболттой дэлхийн ямар ч иргэн гэрээсээ гаралгүйгээр заавал Монгол улс руу онгоц хөлөглөлгүйгээр энэ шүтээн ууланд мод тарьж дэлхийн байгаль орчны төлөө өөрийн хувь нэмрээ оруулсан гэсэн баяр баясгалан жирийн нэгэн иргэнд өгөх нь дэлхийн нийтийн ач холбогдолтой гэж бид үзэж байна.

Дэлхийн олон улсын жирийн иргэд нэг ууланд 5 тивийн хэлбэртэйгээр мод тарьж чадсан байна гээд төсөөлээрэй.

Зөвхөн энэ төсөөлөл танд баяр баясгалан итгэл найдвар авчирах болноо.

Энэ бидний мод тарьхаар зорьж байгаа уул бол нийслэлчүүдийн хайрлан шүтдэг байсан уламжлалтай уул юм.

1987 оноос хойш Монгол улс байгалын, экологийн бэлчээрийн талхлалтанд өртсөн,бид байгаль эхийгээ ховдоглон шунаж ухаж төнхөж байгаагаас хүн ард нь хордох болсон. 1988 оноос хойш энэ уулнаас мод авдаг болсоноос бас сибирийн хүр хорхойнд идэгдсэнээс болж энэ уулын ой мод их сүйдэж Улаанбаатар талаасаа эхний амнуудад нэг ч мод үлдээгүй нүцгэн болсон.

Уулын бэлээр Туул гол урсдаг учраас бид байгальд ээлтэй аргаар анх байсан нутгийн модоор дахин ойжуулж чадна гэж итгэж байгаа.

Монголчууд бид тал нутагт амьдарч ирсэн нүүдэлчин ард түмэн. Бидний хувьд суурьшмал соёл түүний дундаас ой модыг шинээр тарьж ургуулах гэдэг бол шинэ зүйл юм.

Шинэ зүйлийг сурахад бас зөв сурахад дасгал сургууль хэрэгтэй. Дасгал сургуулийг аль болох олон нийтийн хүсэл зорилгыг түүний дундаас үндэстэний онцлогийг харгалзан үзэж хамруулсан байж үр дүнд хүрнэ. Тиймээс бид Монголчуудын онцлог болсон ээжийгээ аавыгаа хайрлах онцлогыг харгалзаж Улаанбаатар хотын иргэдийн ээжүүдэд нэг бүрчлэн мод тариулахаар бэлдэж байна. Энэ ууланд нөхөн сэргээлт хийж бүхэл бүтэн ойг шинээр бий болгохын тулд бид Германы мэргэжилтэнгүүдтэй хамтарч ажилаж байгаа. Дэлхийн хүмүүст бас Монгол хүмүүст байгалаа хайрладаг зөв ашигладаг хайрладаг болгохын тулд мод тарихаас гаднаа соён гэгээрүүлэх ажил ялангуяа хүүхэд багачуудад сурагчид, оюутнуудад танин мэдэхүйн хичээл байнга үзүүлж таниулж байх хэрэгтэй гэдгийг та бас мэ

ТӨСЛИЙН ХЭРЭГЦЭЭ ШААРДЛАГА

Дэлхийн хэмжээнд

авч үзвэл дэлхийд олон сая хүмүүс дэлхийн дулаарлын эсрэг,цаг агаарын,цөлжилтийн улмаас нүүж суурьшигчдийн( байгалийн өөрчлөлтийн дүрвэгчид) төлөө бодит зүйл хийхийг хүсэж байгаа боловч дан ганц бие хүнийхээ хувьд бодит ажил хийхэд амар биш,олон улсын болон янз бүрийн байгаль орчны төслүүдэд мөнгө хандивлаж хувь нэмрээ оруулья гэхэд хандивласан мөнгө яг хүссэн үр дүнтэй ажилд нь бодитоор очиж байгааг хянах боломж одоогоор хаана ч байхгүй байгаа.
Дэлхий өөрөө ганцхан дэлхийн нэг хэсэг нь ядуу байгалийн, цаг уурын өөрчлөлтөд хүндээр өртөж байгаа нь нөгөө хэсэг буюу баян байгалийн,цаг уурын өөрчлөлтөнд бага өртөж байгаа хэсэгт шууд болон шууд бусаар хурдан болон урт удаан хугацаанд бас л эерэг бус нөлөөтэй гэдгийг дэлхийн ихэнх хүмүүс ойлгох болсон ба барууны болон өндөр хөгжилтэй орнууд үүнд анхаарлаа хандуулдаг болсон.
Хамтын ажилгаа буюу бүгд хамтарч дэлхийн дулаарлын эсрэг ажилах ёстойгоо бараг бүгд ойлгож нийлж уялдаа холбоотой ажилахаар оролдож байгаа боловч жирийн дэлхийн иргэнд сайн ойлгомжтой биш дэлхийн улсуудын засгийн газрийн тэргүүнүүд ойр ойрхон уулзаж (КИОТО,КОПЭНХАГЭН БРАЗИЛИА)нэгдсэн үр дүнд хүрэх нь амар биш байна.
Жирийн иргэн хүнд жирийн байдлаар өөрт тохирсон санхүүгийн боломжоор байгаль орчны доройтол цөлжилтийн эсрэг байгал хүн төрлөхтний сайн сайхны төлөө,хамтын ирээдүйн төлөө хувь нэмрээ оруулах боломжыг бид энгийн байдлаар шашин шүтлэг,хэл яриа,үндэс угсаа баян хоосныг нь ялгахгүйгээр эрх тэгш олгох юм.

Монгол улсын хувьд

Монгол орны 72 хувь цөлжилтөнд өртсөн, малын бэлчээрийн даац хэтэрсэн, олон нуур цөөрөм, гол горхи ширгэсэн гэдгийг бид мэдэж байгаа.
Энэ олон асуудлууд бараг бүгд Монголчууд бидний байгаль орчиндоо зөвхөн өнөөдрөө бодсон, эсвэл байгаль орчин түүний хоорондын шүтэлцээ, хамаарал, ирээдүйн төсөөлөл зэргийг мэддэггүй зэргээс буруу хандаж, хамтын ирээдүйгээ сүйтгэж байна.
Улаанбаатар хотын хувьд зөвхөн хувийн 200 мянган автомашины утаа гэхэд л эрүүл байх ямар ч үндэслэлгүй болж байна.
Хэт төвлөрөл,буруу төлөвлөлтөөс үүдсэн нарийн тоосжилт,зэрлэг ургамлууд ( шарилж) аас болж харшилтай хүмүүсийн тоо өдрөөс өдөрт хурдацтай өсөж байна.
Хувь хүн,болон албан байгуулага пүүс компаниуд сайн сайхныг хүсэж дэмжиж оролцмоор байв ч аль ч байгаль орчны байгуулага,төсөл ажилд хөрөнгө зарцуулалтанд бодитой оролцох,бас л хандив туслалцаа нь бодит зорилтот ажилдаа зарцуулсан эсхэд хяналт тавих боломж эрх зүйн орчин байхгүй.
Энэ олон асуудлуудыг шийдэх боломжтой гэдгийг үзүүлэх,аль болох яг газар дээр нь иргэдийг биечлэн оролцуулах,дасгалжуулах үнэмшүүлэх замаар асуудлуудыг шийдэх хүн нь би та бид өөрөө юм гэдгийг ойлгуулахгүйгээр үүнээс гарах зам байхгүй.

ДЭЛХИЙН ЦЭЦЭРЛЭГТ ХҮРЭЭЛЭН МОНГОЛД ТББ

2012 оны 11 сарын 27- нд байгуулагдсан бөгөөд байгаль орчныг хамгаалах, олон нийтэд экологийн боловсрол олгох чиглэлээр үйл ажиллагаа явуулдаг. Энэ удаад манай байгууллага дэлхийн гайхамшиг болсон хамгийн том цэцэрлэгт хүрээлэнг байгуулах төслийг Баянзүрх ууланд хэрэгжүүлэхээр төлөвлөж байна. Энэ төслийн хүрээнд дэлхийн газрын зургийн хэлбэр бүхий зуун сая мод тарих, нэг мод нэг эзэн гэсэн зарчмаар зөвхөн монголчууд төдийгүй гадаадын иргэдийг хамрагдах боломжийг бүрдүүлэх юм. Төслийн үр дүнд дараах үр дүн гарна хэмээн үзэж байгаа:

- Хүн бүр өвөг дээдэс, хайртай хүмүүстээ зориулан мод тарьж буян үйлдэх;

- Гэр бүл, хамт олон бүр мод тарьж өөрсдийн хүндэтгэлийн төгөлтэй болох;

- Ураг удмын залгамж холбоо, түүний үнэ цэнэ, бахархлыг илэрхийлэх;

- Улаанбаатар хот орчмын ногоон байгууламжийг нэмэгдүүлэх;

- Амралт, аялал жуулчлалын шинэ үзмэр, зорих газрыг бий болгох зэрэг олон талын ач холбогдолтой юм.

Тиймээс энэхүү төсөлд эрдэмтэн багш, оюутан залуучуудыг оролцуулж шинжлэх ухааны ололт амжилт, монгол сэтгэхүй шингэсэн бүтээн байгуулалтад хамтран ажиллахыг урьж байна. Танай сургууль дэлхийн гайхамшигт цэцэрлэгт хүрээлэнгийн ландшафт, макетийн уралдаанд оюутан залуусаа идэвхитэй оролцуулан дэмжиж ажиллахыг хүсье.

ХИЙЖ БҮТЭЭСЭН АЖЛУУД

Энэ ажлыг Герман талаас удирдаж зохион байгуулах байгуулга бол Weltgarten der Bäume in Zaamar/ Mongolei гэдэг нэртэй Берлинд албан ёсны бүртгэлтэй Verein.

Бид ТББ гаа 2012онд Берлинд байгуулсан.

2013 онд Улаанбаатар хотод ТББ ийнхээ гишүүдин хамт нийтийн эзэмшилийн талбайд цэцгийн мандал хийсэн.

2015 онд Монгол Германы гүүр буюу Германд боловсрол эзэмшсэн Монгол иргэдийн байгуулагатай хамтарч нийслэлийн GRÜNFLÄCHENAMT,тохижуулалтын компаны орлогч дарга,дүүргүүдийн экөлөгийн мэргэжилтэнгүүд,мод үржүүлгийн газрын эздүүдүүдийн бүрэлдхүүнтэй Delegationийг Берлин Лайпциг хотуудын ижил төрлийн байгуулагууд их сургуулийхантай танилцуулсан.

2016 онд Бэрлин хотын UMWELTOBERSTUFENZENTRUM ийн 5сурагчид багш,мэргэжлийн ландшафтын компаныхантай хамт 2013 онд бидний хийсэн цэцгийн мандалыг Герман стандартаар тохижуулж үзүүлэн сургалт хийхээр төлөвлөж байна.

Энэ бүх ажлууд болон мод тарих ажлууд бас кино үзүүлэх арга хэмжээ бүгд хоорондоо уялдаа холбоотой аль болох олон хүнийг байгаль хамгаалах ажилд оролцуулах энэ ажлын ач холбогдолыг ойлгуулахад оршиж байна.

Төслийг санаачлагч

Дуламжавын ЭРДЭНЭЧУЛУУНЫ СЭТГЭГДЭЛ

2010 оны шинийн найманд ээж минь нас барсан. Миний ээж байгаль дэлхий, уул ус, орчин тойрныхоо бүх хүмүүсийг хайрладаг хүүхдийн эмч хүн байсан тул ээжийгээ нутаглуулчихаад зүгээр өнгөрөөмөөргүй санагдаж, ээжийнхээ дурсгалд мод тарьж мөнхжүүлэх, ээжийгээ байнга дурсаж эрхэмлэдэг байсан зүйлүүдийг нь үргэлжлүүлмээр санагдсан.
Анх мод тарья гээд бодход надад халаасанд 20 төгрөг байв. Ах минь надад эрх чөлөөний талбайд суулгацны үзэсгэлэн худалдаа гарч байгааг хэлэхэд алхаад очсон.
3 гэр байсан ба баруун талаасаа 2 цагаан гэр хамгын захын гэр ногоон бүрээстэй байсан.
Эхний 2 гэрт ороод мод зарж байгаа хүмүүсийн царайг харахад надад зээлээр өгөхгүй гэж санагдсан. 3 дах буюу ногоон бүрээстэй гэрт суулгац тарьж байгаа эмэгтэйг хараад надад зээлээр өгнө гэдгийг үг солилгүйгээр мэдсэн болохоор шууд буцаж гараад авах суулгацуудаа машинд нь ачаад эхэлсэн. Гэрт байсан болон гадаа байсан хүмүүс намайг эхэндээ мөнгөө төлсөн хүн байна гэж бодсон. Ачиж дуусаад зээлээр авна гэхэд шууд зөвшөөрсөн.

Ээждээ зориулж тарьсан бас үнэхээр ургуулчих юмсан гэж чармайсан болоод тэр үү бүх суулгацууд 100 хувь ургасан. Өөрөө мэдэлгүйгээр уралдаанд оролцсон байсан. Хорооны дарга хийж байгаа ажилаараа альбом хийгээд ир гэсэн. Хийгээд өгсөн. Нэг өдөр хороон дарга дүүрэг дээр ир гэсэн. Нийслэлд альбомыг чинь явуулсан шалгарсан нийслэлийн 375 ойн баяраар шагналаа аваарай гэсэн. Очоод тэр үеийн нийслэлийн захирагч Мөнхбаяраас нийслэлийн шилдэг тохижилттай айл шагнал 1сая төгрөг авсан.

Шагнал авч байх мөчид ганцаараа ингэж бүтээж болдог юм бол бүүр олуулаа хийвэл Монгол улсаа цөлжилтөөс хамгаалж, нийслэлээ ногооруулж болох юм байна гэсэн итгэл төрсөн. Үүнээс өмнө олон жил Монголчуудыгаа хэрхэн итгэл үнэмшилтэй, хэн нь ч маргаад байхааргүй нэгдсэн ҮНЭТ ЗҮЙЛ ийг хэрхэн бий болгож нэгтгэж ухааруулах вэ гэж боддог байсан.

Монголын газрын зурагтай цэцэрлэгт хүрээлэн хийвэл Монголчууд маань одоохондоо хөрөнгө гаргаж хамтдаа хийж болно гэсэн итгэл үнэмшил, чадвар бололцоо дутах тул дэлхийд байгаа байгаль дэлхийн тэнцвэрт байдал, дэлхийн дулаарлын эсрэг би хувь нэмрээ оруулах юмсан гэж боддог олон зуун мянган гадаад хүмүүстэй хамтарч дэлхийн 5 тивийн хэлбэртэй цэцэрлэгт хүрээлэн хийж чадна гэсэн итгэл үнэмшил төрсөн.
Дэлхийн сайн сэтгэлт олон сая хүмүүст яг энэ миний тариулж байгаа мод маань нарлаг Монгол оронд ургаж байгааг интернэт хуудсаараа дамжуулж үзүүлж итгэл найдвар, хамтдаа дэлхийгээ аварч болно гэсэн итгэл үнэмшлийг төрүүлж, дараагийн тив дэлхийн хэмжээний хамтын ажлуудыг хийх анхны хамтын дасгал сургуулилт болно гэж хэлж ойлгуулж Германд уулзсан таарсан сайн сэтгэлт хүмүүс болон олон нийтийн болон улсын байгуулагуудын дэмжлэгийг авч байна.