Морин хуур урлаач мастерууд Монголд тоотой хэд бий. Эдгээр эрхмүүдийн төлөөлөл болсон урлаач бол яах аргагүй Монголын Морин Хуур Урлаачдын Холбооны тэргүүн, морин хуур урлаач Б.Баярсайхан билээ.


http://morinkhuur.mn

Бид энэ удаа түүнийг VIP Ярилцлага булангийнхаа зочноор урьж морин хуур урлалын талаар хэсэг хөөрөлдсөн юм. Ингээд морин хуур урлаач Б.Баярсайхантай хийсэн ярилцлагаа хүргэж байна.

-Морин хуурийг анх хэзээнээс урлаж эхэлсэн бэ? Яагаад энэ замыг сонгов?

-1992 оноос хойш 26 дахь жилдээ хөгжим урлалын чиглэлээр ажиллаж байна. Анх 1992 онд “Авьяас цогцолбор” нэртэй Нийслэлийн 93-р сургуульд суралцаж байхдаа Монголын нэрт хөгжмийн мастер  н.Жүгдэр багшийн шавь болсон юм.

Тухайн үед олон сайн хуурчид багшийн хийсэн хуураар тоглож, би  хуурын аялгууг ойроос сонсож эхлээд хууранд дуртай болж хуур урлалыг сонирхож эхэлсэндээ.

Дараа жилээс нь Улсын Үндэсний Хөгжмийн үйлдвэрт Б.Энхболд мастерийн дагалдангаар орж ажилласан. Үүнээс хойш  өнөөдрийг хүртэл мэргэжлийн морин хуурыг  урлаж байна. Хуур урлаж байх хугацаандаа 2001-2004 онд Англи улсын “Дурхам” хотод хийлийн мастер Tarquin Bolton –ны удирдлаган дор хийл урлал, альто хийл урлалын чиглэлээр сертификат хамгаалсан.

  Энэ нь Орчин үеийн морин хуур хөгжмийн урлалыг Дэлхийн нумт хөгжмийн түвшинд хүргэн хөгжүүлэх зорилгод минь

түлхэц өгсөн юм.    

-Өөрийн урлангийнхаа талаар уншигчдад танилцуулна уу?

-1999 онд морин хуурын мастер, ах Б.Шинэбаяр, дүү Б.Баярсүрэн нартайгаа хамтран Bayaraa & Brothers буюу “Баяраа болон түүний ахан дүүс” компаниа байгуулсан.

Тэр үеэс өөрсдийн гэсэн морин хуурын урлантай болъё гээд хорооллын байрны подволд үйл ажиллагаагаа эхлүүлж байлаа.

2008 онд урлангаа “Pegasus” буюу  “Нисдэг морь” хэмээн нэрлэсэн.  Манай урлан Морин хуураа голчилж урладгаас гадна одоогийн байдлаар товшуур, арьсан хуур экэл, их хуур гэх мэт утсан хөгжмийн зэмсгүүдийг урлаж байна..

-Урлангийн тань нэр их сонин санагдлаа. Ямар учраас “Pegasus” гэж нэрийдэх болов? Олон нийтийн зүгээс үндэсний хөгжмийн урлан гадаад нэртэй байна гэх шүүмжлэл байсан?

-Урлангийнхаа нэрийг Хөхөө намжилын домгоос сэдэвлэн нисдэг морь гэж өгсөн. Мэдээж Монгол нэр өгч болох байсан. Гэхдээ морин хуур дэлхийн хөгжим боллоо.  Тухайлбал хоёр жилд нэг удаа манайд дэлхийн морин хуурын фестиваль зохион байгуулагдаж байгаа. Энэ фестивальд 10-15 орны хөгжим сонирхогчид оролцож байна.

Мөн цахим ертөнц хөгжиж байгаа учир олон улсад цахим хуудсаараа дамжуулж захиалгаар урлах ажил нэлээд хийгдэж байгаа. Тиймээс гадаад хүнд ойлгомжтой нэр байвал зүгээр юм болов уу гэж бодсон. Нэг ёсондоо Монголыг гадаадад таниулах зорилгоор энэ нэрийг өгсөн юм.

-Гадаадаас ирж буй захиалга хэр байна?

-Ер нь гадаадаас хийгдэж буй захиалга олон бий. Нийт захиалагчийн 20-30 хувийг нь эзэлж байна. Сард 10 хөгжмийн захиалга орж ирнэ гэвэл 2-3 нь гадаад захиалагчид байдаг. 

Сайн хуур урлахад 7-10 өдөр шаардагддаг

-Морин хуурыг хэдий хугацаанд урладаг вэ?

-Хөгжмөөсөө шалтгаалаад янз бүр байдаг. Хөгжмийн зэрэглэл буюу сургалтын эсвэл мэргэжлийн үү гэдгээс хамаарч материал, дизайн, хийц ямар байх, хэдий хугацаанд хийх нь шалтгаалдаг. Хамгийн хямдхан буюу сургалтын хуур гэж бодоход 7-10 хоног шаардагдах жишээтэй. Нарийн мэргэжлийн хуур нь хэдэн сарын хугацаанд бэлэн болдог.

-Мэдээж шинэ бизнес эхлүүлнэ гэдэг амаргүй даваа. Пегасус урлан өнөөдрийн энэ хэмжээнд хүрэхийн тулд ямар саад, бартааг давав?

-Анх урлангаа эхэлж байхад дээр дурдсан шиг өөрсдийн гэсэн байргүй, подволд ажлаа явуулдаг байлаа. Подволны бохирын хоолой задрах үе ч хэд хэдэн удаа байсан. Тэр үед ах дүү гурвуулаа хонон өнжиж, урлангаа үргэлжлүүлэн ажиллуулахын тулд бүхнээ зориулдаг байлаа. Тэр үед л хамгийн хүнд, хэцүү санагдаж байсан юм.

Хуучны подволд том цонх байгаагүй учир өдөр шөнө болохыг ч мэдэхгүй, сарын хугацаанд урландаа амьдарч байсан үе бий. Мэдээж шантрах үе байсан л байх, гэхдээ өөрсдөө хийж буй ажилдаа дуртай байсан учир хэчнээн ядарч, шантарч байсан ч ажлынхаа ард гарах гэж зүтгэсэн.

Тухайн үетэй харьцуулахад одоо техник технологи, цахилгаан хөрөө, харуул гэх мэт багаж хэрэгслүүд сайжирч байгаа учир хуучныг бодвол арай хурдан хугацаанд хийж болохоор болсон.

Одоо бодоход бүх зүйлийг өөрийн гараар хийдэг байсан нь хамгийн хүндрэлтэй нь байжээ.

-Өдрийн хэдэн цагийг ажилдаа зарцуулдаг вэ?

-Өдөрт ажилдаа 8-10 цаг зарцуулдаг. Зарим үед уран бүтээлч хүний онгод орно гэдэг шиг ажилдаа улайраад суувал шөнө болтол ажиллана. Сэтгэл санаа өөдрөг, өнөөдөр л мод сонсох/хөг тавихад тохиромжтой буюу хөг хөгөлгөөгөө сайн сонсох/ юм байна даа гэвэл шөнө болтол суудаг.

-Таны хувьд хамгийн сайн болсон бүтээлээ нэрлээч гэвэл?

-Уран бүтээлч хүн гаргаж байгаа бүтээл бүхнээ сэтгэлээ шингээн хийдэг. Бүтээл болгоныгоо л сайн болгоё гэж бодсон. Хөгжмийн зэмсгийг бид амьд гэж үздэг. Тухайн үеийн жижиг алдаанаас болж хүссэн дуугаралт гарахгүй тохиолдол олон байдаг. Ер нь хөгжим урлаач хүний хамгийн сайн бүтээл нь дуугаралт сайтай хөгжим гэж хэлж болно.

Гоё дуугарч байж тайзан дээр тоглоочийнхоо ур чадварыг сонсогчдод илүү өндөр хэмжээнд хүргэж чадна. Алдартай морин хуурч, хөгжмийн зохиолч Х.Алтантуг багшийн маань хуучин Ардын Дуу Бүжгийн Чуулгын тайзан дээр тоглож байсан хуур их гоё санагддаг.

Дэлхийн түвшинтэй харьцуулбал Монгол хөгжим урлаачдын үнэлгээ өндөр биш. Мэргэжилдээ дуртай хүн л энэ салбарт үлдэж чадна. Цэвэр мөнгө, бизнес талаас нь бодсон бол амар биш.

АНУ-ын Феникс мужид оршдог Дэлхийн хөгжмийн зэмсгийн музей /MIM Musical Instruments musiem /-д Монголын өв соёлыг төлөөлөн, урласан  Морин хуур хөгжим маань тавигдсан байдаг. Алдартай музейд манай бүтээлээс сонгон тавьсанд нь баярлаж явдаг. Энэ нь нэг ёсондоо Монголын үндэсний хөгжмийг дэлхийд таниулах нэг хэлбэр юм.

-Сүүлийн үед хүн бүр гэртээ морин хуур залж, үр хүүхдүүдээ үндэсний хөгжмийн дугуйланд хамруулах болж. Үүнд юу нөлөөлсөн гэж та хувьдаа бодож байна?

-Морин хуур өөрөө тэр чигтээ гайхамшиг. Монгол хүн бүр морин хуур гэдэг үгийг сонсохоороо л омогшиж байдаг. 2002 онд Ерөнхийлөгч асан Н.Багабанди албан байгууллага, хувь хүн бүхэн морин хуураа дээдлэх зарлиг гаргасан. Энэ зарлиг нь морин хуур түгэн дэлгэрэхэд нэг талаар нөлөөлсөн гэж хэлж болно.

Нөгөөтээгүүр сүүлийн үед манайхан гэр бүл, үр хүүхэдтэйгээ гадаад уруу аялах, эсвэл амьдрахаар их явах болсон. Түүнчлэн гадаадад буй монголчууд эх орноо сурталчлах, танин мэдүүлэх хүсэлтэй учир хүүхдүүддээ үндэсний хөгжим сургах нь ихэссэн гэж боддог.

Нийгэм өөрөө чөлөөтэй болж, хүн юу дуртайгаа сурах боломжтой учир аяндаа гарч ирж байна гэж ойлгож байгаа. 

Монголоос олон улсын сайн тоглоочид гараасай гэж хүсдэг

-Морин хуурын ая сонсохоор сэтгэл хөдөлж, өөрийн эрхгүй огшоод байдаг. Энэ нь монгол хүн учир сэтгэлд ингэж их тод тусаад байна уу. Эсвэл эл хөгжим өөрөө тийм гайхамшигтай юм уу?

-Ерөнхийдөө монгол хүн гэхээсээ илүүтэй хөгжимдөө байдаг. Манайхан “Этүгэн” гэж хамтлаг байгуулаад 2000-2010 оны хооронд дэлхийн арваад орноор тоглолт хийгээд явсан л даа. Морин хуур, Монголынхоо соёлыг сурталчлаад явж байхад хүмүүсийн хүлээж авах нь харилцан адилгүй нь ажиглагдсан. Гэхдээ ганц монгол хүн гэлтгүй хөгжмийн мэдрэмжтэй ямар ч хүн анх сонссон их өндөр түвшинд хүлээж авдаг.

Нэг талаар монгол хүн д л байх мэдрэмж бий. Тухайлбал гадаад хүн хуурыг 10 жил хичээнгүй сураад тоглох, монгол хүн хоёр жилийн дотор сураад тоглоход монголчуудаас гарч буй аялгуу арай л өөр. Энэ нь мэдрэмж нь цаашлаад монгол хүний цусанд байдаг гэж хэлж болно.

бүх хөгжимтэй тохирдог, язгуур, сонгодог төрлийн аяыг алийг нь ч тоглож болох

-Ойрын хэдэн жил гадаад хүмүүс морин хуурыг сурах нь ихэссэн. Нэг талаар үндэснийхээ хөгжмийг дэлхийд таниулж байна гэдэг. Гэхдээ хэсэг бүлэг хүмүүс үүнийг эсэргүүцэж байгаа. Энэ талаарх таны бодол?

-Монголчуудад иймэрхүү сэтгэлгээ байсан нь дээр гэж би боддог. Гэхдээ хэт юмыг өмчлөх бол тийм сайн зүйл би. Ялангуяа манай хөгжим дэлхийн түвшинд тараад, болж өгвөл дэлхийн хуурчид хоорондоо өрсөлддөг, олон улсын сайн тоглоочид бий болоосой гэж хүсдэг.

Үндэсний хөгжмийг маань гадаадууд сонирхож байгаад нь би нэг талдаа баяртай байдаг.

-Мөн сүүлийн үед үндэсний хөгжмийг поп урсгалтай нийлүүлж уран бүтээл туурвиж байгаа. Гэвч энэ нь хэт ихэсвэл үндэсний гэх зүйлээ алдахад хүргэх нь гэсэн айдас байна?

-Мэдээж хүүхэд залуусын сэтгэлгээ, сонголтыг хязгаарлах аргагүй. Сонсогч, хүлээн авагчид байгаа учраас тэр бүтээл, чиглэлийг үгүйсгэх боломжгүй. Хуучны нандин зүйлсээ алдах гээд байгаа гэдэг нь үнэн. Уламжилж ирсэн маниар, техник, уртын дууны нугалаа гэх мэт эдгээрийг мэддэг чадвартай мастер хүмүүс нь цөөрөөд байна.

Залуучууд нь тэр бүхнийг өвөлж авах хүсэлтэй юу гэхээр үгүй. Сүүлийн үед буцаад уртын дуу тоглох ур чадварыг бүрэн эзэмшсэн багш, тоглоочид багассан гэдгийг ойлгож, авч үлдэхийг хүсэх болж.

-Ажиглаад байхад морин хуур сонгодог, язгуур гээд бүх төрлийн хөгжимтэй зохицож сонсогддог. Энэ нь хуур хөгжмийн бас нэг гайхамшиг байх?

-Хялгасыг хялгасаар хөрөөдөж аялгуу гаргадаг цорын ганц хөгжим морин хуур юм. Харахад хоёр чавхдастай мэт харагдаж байгаа ч, нэг чавхдас нь 100 гаруй хялгас байдаг. Энэ нь нэг онцлог юм.

Түүнчлэн тоглохдоо хялгасан дээр хуруугаараа дарж биш, хумсны толиогоороо хажуугаас нь дарж тоглодог учир гарч буй дуу, авиа нь өөр байдаг. Англид хийл урлалаар явж байхдаа энэ өнгөний ялгааг мэдэрсэн юм.

Дэлхий дээр бүх хөгжимтэй тохирдог, язгуур, сонгодог төрлийн аяыг алийг нь ч тоглож болох хувирамтгай чанартай хөгжим ховор. Эдгээр хөгжмийн нэг нь морин хуур юм.

-Хэрэв сайн морин хуур авахыг хүсвэл ямар хуур сонгох ёстой вэ?

-Хуур авахыг хүсвэл урлаачтайгаа нүүр тулан уулзаад, тухайн урлаачийн өөрийн гараар хийсэн бүтээлийг сонгох хэрэгтэй.

Хамгийн гол нь дамжлагаар биш нэг урлаач эхнээс нь дуустал нь бүх юмыг өөрийн гараар хийсэн хуурыг авахыг зөвлөж байна. Учир нь тэр хуурт тухайн урлаачийн сэтгэл зүрх гээд бүгд шингэсэн байдаг.

Болж өгвөл захиалгаар хийлгэх хэрэгтэй. Эсвэл тухайн урлаачийн хийсэн хуурыг худалдаж авах нь зөв.

-Танай урлангаар орж ирэхэд морин толгойтой хийлний зураг анхаарал их татсан. Энэ хийлээ хэдэн онд урласан бэ? Яагаад заавал морин толгойтой хийл гэж?

-Энэ хийлийг 2001-2004 онд Англид суралцаж байхдаа мастерын урланд хийж байсан. Хамгийн анхны хийлээ хийгээд эхэлчихсэн байлаа. Тэгсэн надад анхны хийлээ морин толгойтой хийвэл яадаг юм гэсэн санааг удирдагч мастер маань зөвлөсөн юм.

Хийлийн толгойг хийх гэж таван толгой сольсон. Эхлээд морин хуурынхаа л дизайнаар бодоод хийсэн толгой маань тохирохгүй байсан. Олон толгой сольсны эцэст энэ морин толгойг урласан юм.

Морин хуур тоглоочийнхоо зүрх сэтгэлд орж, дөлгөөн болгодог

-Хөгжим хүнийг хүмүүжүүлдэг гэдэг. Энэ талаар?

-Хөгжим тоглож сурахын тулд нэгдүгээрт сууж сурах шаардлага гардаг. Энэ нь нэг ёсондоо тэвчээр их шаарддаг гэсэн үг. Эхлээд сууж сурч байж гайгүй өнгө гаргана гэхээс биш хэт их хөдөлгөөнтэй хүн сурна гэдэг хэцүү. Үүнээс эхлээд л байдаг байх гэж би боддог. Морин хуур хөгжим өөрөө тоглож байгаа хүнийхээ зүрх сэтгэлд орж, тайвшруулж, дөлгөөн даруу болгодог.

Энэ нь хүний сэтгэлийг нэг ёсондоо зөөллөж, ааш занд нь нөлөөлж байгаа хэрэг юм.

Ярилцсан: Ж. Хулан

Эх сурвалж: ZALUU.COM - Үндэсний тэргүүлэгч сайт

Мод хөглөөч

Mongolian Economy

Хорвоо дэлхийг бүүвэйлэх морин хуурын хоёрхон чавхдаснаас уянгалах зөөлөн аялгуугаар монгол орныг төсөөлөх гаднынхан цөөнгүй. Монголчууд бид ч мөн адил морин хуураа дээдлэн, өөрийгөө болоод өвөг дээдсийн ариун түүхийг энэ хөгжимтэй салшгүй холбоотой хэмээн үзэж хоймортоо залдаг. Тиймээс манай сэтгүүл энэ удаагийн “Made in Mongolia” буландаа морин хуур урлаачтай уулзлаа.

Хуур хийхэд хамгийн тохиромжтой мод нь хус, хуш, нарс 

Босго давах төдийд мод, цавууны үнэр хамар цоргиж тог тог гэх чимээ сонстох аж. Хамаг оюун санаагаа хийж буй зүйлдээ төвлөрүүлсэн 30 гаруй настай энэ эр орчин тойрноос тасарчихсан гэлтэй харагдана. Хүн орж ирсэн гэдгийг ч мэдэх сөхөөгүй нимгэн хавтгай модтой “ноцолдох” түүнийг “Bayar and Brothers” ХХК-ийн захирал, урлаач Б.Баярсайхан гэдэг. Энэ сонирхолтой үйлдэл нь сайн морин хуур урлах хамгийн чухал ажиллагаа ажээ. Түүний тогших хавтгай мод нь хуурын цар буюу ишний дор байрлах дөрвөлжин хайрцаг бүхий зүйлийн нэг тал нь аж. Ийнхүү тог тог тогших нь модыг хөглөж байгаа хэрэг. Б.Баярсайханы хэлснээр Мод бүхэн өөрийн хөг “хэл”-тэй байдаг гэнэ. Морин хуур урлаж буй хүн модны юу гэж хэлэхийг сонсож чаддаг мөн өөрийгөө ойлгуулдаг байх нь хамгийн чухал ажээ. Тиймээс мод тогшиж хөгийг нь тааруулж чадаж гэмээнэ морин хуур өөрийн гэсэн хөг аяыг гаргаж чаддаг байна. Морин хуурын ишний дор байрлах дундаа нүхтэй дөрвөлжин хэсгийг цар гэдэг байна. Энэ хэсгийг бүрдүүлж байгаа модыг сайн хөглөхгүй бол хуур сайхан дуугарч чадахгүй. Б. Баярсайхан урлаачийн хэлсэнчлэн “Хүн бүрт цар хөглөх өөр өөрийн гэсэн арга бий. Зарим нь модыг хөгжмийн эгшгээр хөглөж байхад нөгөө хэсэг нь нимгэн зузааныг нь шалгадаг. Харин би бол тогшиж хөглөдөг. Мод хөглөх нь нэлээд ур дүй, дадлага туршлага шаардсан ажил. Хэрвээ царны хөг буруу байх юм бол хэчнээн сайхан чавхдас байлаа гээд хуур олигтой дуугарахгүй” гэсэн юм.

Тухайлбал, өсгөгчгүй чанга яригч дуугардаггүй шиг царгүй морин хуур хөг ая гаргаж чадахгүй. Мод ямар хөгтэй байх нь маш олон зүйлээс шалтгаалдаг юм байна. Тиймээс морин хуур хийх модыг хэд хэдэн шалгуураар сонгоно. Чухам ямар мод сонгохоос л морин хуур урлах ажил эхэлдэг гэсэн үг. Уулын хаанаас, хэдэн настай, хэрхэн хатаагдсан мод сонгох вэ гэдгийг нарийн шийдсний дараа модыг хэмжээний дагуу авдаг байна. Хуур хийхэд хамгийн тохиромжтой модонд нь хуш, хус, нарс орно. Ингээд сонгосон модоо наранд зөв хатаах ёстой. Яаж хатаах нь тухайн урлаачийн өөрийн гэсэн нууц гэнэ билээ. Хэр удаан зөв хатаана чанарждаг байна. Б.Баярсайхан “Би 20 -иод жил хуур урлаж байна. Би анх хуур хийхийн тулд хатааж авсан модоо одоо ч гэсэн хадгалдаг. Хамгийн нандин гэсэн захиалгатаа тэр модноосоо ашигладаг” гэсэн юм. Ийнхүү хатаасан модоор хамгийн түрүүнд захиалагчийн өгсөн загварын дагуу морин хуурын толгойн хэсгийг хийнэ. Үүний дараа ишийг нь хийх бөгөөд хуур захиалсан үйлчлүүлэгчийн онцлогт тохируулан өргөн, нарийн, урт, богино хийдэг байна. Энэ хооронд, мар, чих, нум гээд бусад зүйлийг бэлэн болгоно. Хамгийн сүүлд царыг хийх бөгөөд дээр дурьдсанчлан хөглөж мөн эрхий хуруун чинээ жижиг харуул, алх, хөрөө зэрэг сонихон багаж хэрэгслээр харуулдах, зүлгэх, зүсэх гээд нэмэлт ажлыг хийж гүйцэтгэнэ. Дөрвөн хавтан бэлтгэх ба нүүрэн хэсгийн хавтанд нүх гаргана. Энэ нүх мөн дуугаралтад нөлөөлөх гол хүчин зүйлсийн нэг учраас их учиртай. Үүний дараа бэлэн болсон хавтангуудыг хооронд нь нааж цар өөрийн гэсэн хэлбэр дүрсээ олно.

Хуурын чавхдасын нэг нь л гэхэд 100-120 ширхэг сүүлнээс бүрддэг

Урлаач сайн хуур хийж чадах эсэх нь түүний багаж хэрэгслээс ихээхэн хамааралтай. Одоо хорвоо дэлхийг гайхшруулсан хоёр чавхдасыг бэлтгэх ажил хүлээж буй. Морин хуурын чавхдасыг адууны сүүлээр хийх бөгөөд хууранд бэхлэх явцад тасрахааргүй бөх батыг сонгоно. Хэдийгээр харахад хоёрхон чавхдас байгаа мэт ч үнэндээ нэг чавхдас 100-120 ширхэг адууны нарийн сүүлнээс бүрддэг ажээ. Тиймээс ширхэг бүрийг сайтар шалгах хэрэгтэй. Дараагийн шатанд ийнхүү сонгосон сүүлээ боловсруулна. Хүн бүр өөр өөрийн аргаар боловсруулах ба хамгийн анхаарах зүйл нь сүүлийг гэмтээлгүйгээр цэвэрлэх явдал юм. Б.Баярсайхан сүүлийг цэвэрлэхдээ ихэвчлэн эдийн савангаар угаадаг гэнэ. Хэрвээ өөр төрлийн бодис угаалгын нунтгаар угаавал сүүлний тослог, бөх бат чанар алдагддаг байна. Ийнхүү чавхдасыг бэлэн болгосны дараа эд ангиудыг өөр хооронд нь холбоно.

Морин хуурын нэг онцлог нь хадаасаар тогтоосон эд анги нэг ч байхгүй бөгөөд ямар нэгэн металл, төмөрлөгийн зүйл ордоггүй цөөхөн хөгжмийн зэмсгийн нэг юм. Ийнхүү хэлбэр дүрсээ олсон бэлдэцээ будаж, янзална. Морин хуурын эх бие бэлэн болох үед өмнө нь бэлтгэсэн чавхдасыг бөхөлнө. Царны дотор талд мөн хөглөгч байрлуулах агаад энэ нь чавхдаснаас ирэх аяыг боловсруулаад гадагш гаргадаг гэнэ. Энэ бүгдийн дараа хуурын хоёр чавхдасыг тоглох ая, тоглож буй хүнээсээ шалтгаалан өөр өөрөөр хөглөдөг ажээ. Ийнхүү бэлэн болсон морин хуур “Рegasus” дэлгүүрт эзнээ хүлээн эгнэнэ. Уг дэлгүүрт морин хуур дунджаар 350 мянган төгрөгөөр худалдаалагддаг аж. Б.Баярсайханы хийсэн морин хуур өдгөө чанартай, цэвэр дуугаралттай, өнгө үзэмж сайн гэх үнэлгээг үйлчлүүлэгчдийн зүгээс авчирчээ. Түүний хэлснээр “Өнөөдөр манайд олон хүн морин хуур хийж байна. Гэхдээ гарын таван хуруунд багтах цөөн тооны урлаачид л чанарын өндөр түвшинд хийдэг. Гадуур зарагдаж байгаа хуурыг аль нь сайн, аль нь муу гэдгийг жирийн хүний нүдээр ялгах боломжгүй. Тиймээс хүн бүр л өөрийн хийсэн морин хуурыг сайн гэх байх. Ийм учраас ихэнх мэргэжлийн морин хуурчид өөрийн гэсэн хуур урлаачтай байдаг” гэсэн юм. Тэрбээр хуур урлаад зогсохгүй “Этүгэн” нэртэй морин хуурын хамтлагт хүчин зүтгэдэг.

Мөн “Pegasus” төвд бүх л төрлийн хөгжмийн сургалт, худалдаа эрхэлдэг ажээ. Өнөөдөр түүний урласан хөгжмийн зэмсэг нь Монголын морин хуурыг төлөөлж АНУ-ын Нью -Йорк дахь “Shubert club” хөгжмийн тvvхийн музей, Аризона мужийн Феникс дахь дэлхийн хөгжмийн музей /MIM/ -д тавигдсан байна. Түүнчлэн УАДБЧ, Морин хуурын чуулга, СУИС, ХБК, Соёлын дээд сургууль зэрэг урлагийн байгууллага төдийгүй Япон, Буриад, ӨМӨЗО-ны морин хуурчид Б.Баярсайханы бүтээлээр хөгжимддөг. Тэрбээр 2009 онд “Морин хуурын стандарт хэмжээ” хэлэлцүүлэг зохион байгуулж, баталгаажуулсан зэрэг нь түүний 20 -иод жилийн туршид хичээнгүйлэн зүтгэсний үр дүн юм. Б.Баярсайхан морин хуурыг өр зүрхнээсээ хайрладаг нэгэн билээ. Өөрийн ур, ухаанаар хийсэн хуураар хүний сэтгэлийг хөдөлгөн хөгжимдөх нь амгалан хийгээд сэтгэл хөдөлгөм ажээ. Хуур, хүн хоёр зохицон уусахын хором энэ ажгуу.

Эх сурвалж: mongolianeconomy.mn